Johannes Lodewijk Dulcken - Meester Clavecimbelbouwer - Hasselt 1762-1776 Henk Poelarends ©2024
1 Zie bijvoorbeeld website: Boalch Instrument Maker Profile voor Dulcken, Joannes gevestigd in België/Brussel
2 Doopboek Gereformeerde Kerk Maastricht
3 Historisch Centrum Limburg, inv. nr. 4573 Vordering van Gerhart Prescher
4 Het pand heeft nu als adres Muntstraat 26, (informatie monumentenzorg Maastricht)
5 Historisch Centrum Limburg, inv. nr. 4573 Vordering van Maria Catharina Beijen
6 Historisch Centrum Limburg, inv. nr. 4573 Vordering van de weduwe van Hesselt - Dinter
7 Historisch Centrum Limburg, inv. nr. 4573 Aanstelling van Johan Guichard als curator
8 Al deze documenten zijn te vinden in het Historisch Centrum Limburg, inv. nr. 4573
9 Historisch Centrum Limburg, inv. nr. 4573 Taxatierapport
10 Historisch Centrum Limburg, inv. nr. 4573: declaratie van de curator
11 Over de familie Ruckers is veel gepubliceerd. Zie de literatuur onder het Wikipedia artikel: Ruckers - Wikipedia
12 F. Hubbard: Three centuries of harpsicordmaking. Cambridge (Massachusetts) 1965, p. 77.
13 Website: Boalch Instrument Maker Profile voor Dulcken, Joannes gevestigd in België/Brussel
14 Ledenlijst van de Kerk onder het Kruis, de Olijfberg te Antwerpen
15 Zie ook website: Geschiedenis – De Brabantse Olijfberg (protestantsekerkantwerpennoord.be)
16 Notulenboek van de Kerk onder het Kruis, de Olijfberg te Antwerpen.
17 J. Lambrechts-Douayez; p.324
18 Dulcken - Wikipedia
19 J. Lambrechts-Douayez; p.324
20 Notulenboek van de Gereformeerde Kerk te De Leur
21 Ledenregister van de Gereformeerde Kerk te Amsterdam
22 Notulenboek van de Gereformeerde Kerk te Hasselt 1772
23 Akte van ondertrouw in de Gereformeerde kerk te Amsterdam Sloterdijk
24 J. Lambrechts-Douayez; p.324
25 J. Lambrechts-Douayez; p.324
26 Website: Snijders&Rockoxhuis - Jan Jozef II Horemans, 1714-1790 - Concert in een interieur, gesign. 1764 (snijdersrockoxhuis.be)
27 Amsterdamse courant » 07 sep 1756 - Art. 9 | Delpher
28 Zie voor een compleet overzicht van zijn advertenties: A.J. Gierveld, Het Nederlandse huisorgel in de 17e en 18e eeuw. Ver. voor Ned. Muziekgeschiedenis, 1977, p. 380 e.v.
29 Amsterdamse courant » 17 aug 1756 - Art. 9 | Delpher
30 A.J. Gierveld, Het Nederlandse huisorgel in de 17e en 18e eeuw. Ver. voor Ned. Muziekgeschiedenis, 1977.
31 Amsterdamse courant » 05 mei 1757 - Art. 7 | Delpher
32 Otto van der Leer, Historische kerk orgels in Nieuwegein, Cronyck de Geyn, jrg. 27, nr. 1.
In maart 1975 geeft Monumentenzorg toestemming en wordt het Dulcken-orgel naar de Waalse Gemeente in Haarlem overgebracht. De antieke orgelkast bevindt zich nu (2024) bij de firma Flentrop te Zaandam.
33 Amsterdamse courant » 14 apr 1759 - Art. 9 | Delpher
34 A.J. Gierveld, p. 119 e.v.
35 Doopregister Gereformeerde kerk Amsterdam
36 NL-ZlCO, Collectie Overijssel locatie Zwolle, 1365.1 Stadsbestuur Hasselt, inv.nr. 1342, lijst met bijdrage voor het trommelgeld 1762.
37 doopregister Gereformeerde kerk Hasselt
38 Uit: J. Mooiweer en W. Koster, “Uit de ash kolk der vergetelheid”, IJsselacademie, Kampen, 2003.
39 D. Westerhof e.a., p 83.
40 NL-ZlCO, 0058.2, inv. nr. 740, brief Dulcken van15 april 1771.
41 NL-ZlCO. 0058.1, inv. nr. 3217a, p 10 en 11.
42 Dr. F.W. Schmidt, Histogenen, 2006, over de familie van Benthem.
43 NL-ZiCO, 0058.1, inv.nr. 3217a, p. 10 e.v..
44 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 465 – 474. Lijsten met erfpacht.
45 NL-ZiCO, 0058.1, inv.nr. 3217a, p. 10.
46 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, rekening voor ruiten.
47 Advertentie in de Opregte Haarlemsche Courant van 17 februari 1851.
48 J. Holthuis, Hasselt Historiael, jgr. 27, nr. 3, p.20. e.v. Het Gildehuis in Hasselt
49 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, rekening voor ruiten
50 Doopregister van de Gereformeerde kerk Hasselt
51 Wij hebben verschillende mogelijke verklaringen onderzocht:
1e. Kwam Dulcken naar Hasselt om daar een (huis) orgel in de Gereformeerde Kerk te bouwen. Tussen 1725 en 1805 heeft er volgens de archieven geen orgel in deze kerk gestaan. Wel is er een organist, Harmen Huninck die ook door het stadsbestuur betaald wordt. Waar speelde deze man dan op?
2e. Kwam hij naar Hasselt omdat daar familie van zijn vrouw woonde? Er wonen op dat moment verschillende families met de naam Koning, Coninck, enz. Er doet in december 1772 zelfs een Catharina Koning belijdenis in de kerk. Ook op de lijst met armen komt deze vrouw terug; ze is alleenstaand en samen met haar moeder wordt ze ondersteund door de diaconie. Dat gebeurt ook nog wanneer de familie Dulcken Hasselt alweer heeft verlaten. Geen van deze personen is aan Johannes Lodewijk Dulcken te koppelen.
3e. Dulcken kent de heer Van Hecht in Amsterdam en deze biedt hem een huis in Hasselt aan. Daarmee zouden ook de vragen rond het eigendomsrecht van het huis te verklaren zijn.
Conclusie: de vraag is nog niet beantwoord.
52 A. H. Vlagsma schetst in ‘Overijsselse orgels uit de periode 1450 - 1825’ een totaal vertekend beeld van Louis Dulcken. Hij maakt Dulcken tot dader, terwijl hij slachtoffer is. De negatieve karakterschets die hij van Dulcken geeft, is onterecht.
53 Begraafregister Gereformeerde Kerk Hasselt
54 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 699 p. 284.
55 begraafregister Gereformeerde Kerk Hasselt. Bij de begrafenissen wordt de namen van de kinderen niet vermeld.
56 Deze gegevens zijn te vinden in de doop- en begraafregisters van de Gereformeerde Kerk in Hasselt
57 Middelburgsche Courant van 17 augustus 1765.
58 Leeuwarder Courant van 5 april 1766
59 A.H. Vlagsma, De Friese orgels tussen 1500 en 1750, Leeuwarden 2003, p.413 e.v.
60 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 461.
61 Nl-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3174, p. 274 e.v.
62 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172,p. 152.
63 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172, p. 147.
64 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 462.
65 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172. P.145
66 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 461.
67 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206 p.28 e.v.
68 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206, p 30, 32, 37.
69 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172 p. 171
70 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 463.
71 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206 p. 41.
72 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475.
73 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 464. Het hele dossier.
74 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206 p. 53
75 Doopboek en begrafenisregister Gereformeerde kerk Hasselt
76 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206, p 41, 42, 43, 44.
77 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206, p. 42.
78 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172, p.188
79 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172, p.188.
80 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172, p. 186
81 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3217a, p. 35.
82 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr.3172, p.204.
83 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr 3206, p. 38 en inv.nr. 3172 p. 250.
84 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 25.
85 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 5.
86 Doopboek Gereformeerde Kerk te Hasselt. Medeonderzoeker Hans Meijer is een nazaat van Jan Dulcken. Op zijn website is meer over de familie te vinden. https://musicksmonument.com
87 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p.21 en 39, schuldbekentenis.
88 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3217a, p 37.
89 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr 470, dossier Krijgsraad.
90 Ledenregister Gereformeerde Kerk te Hasselt
91 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3217a, p.31.
92 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 21
93 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 470, dossier Krijgsraad.
94 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr.1342, p. 47.
95 NL-ZlCO, 0003.1.4, inv.nr. 11.4017, getuigenverhoor Guldener. NL/ZlCO,0058.2, inv.nr. 470, p.11.
96 Met het eigendomsrecht van het pand is iets vreemds aan de hand. Het pand is in 1755 in handen van de heer van Hecht. Vanaf dat jaar wordt er erfpacht betaald voor het hele perceel door van Hecht en de Vries. Vanaf 1769 wordt er erfpacht betaald door Van Hecht en Dulcken. Nergens is een koopovereenkomst tussen Dulken en Van Hecht te vinden. Dulken en ook de Magistraat gaat ervan uit dat vanaf 1769 Dulcken de eigenaar van het hele perceel/ twee panden is. Maar in 1777 koopt Grevensteijn de twee panden die dan nog op naam van Van Hecht en Dulcken staan. Kan Dulcken de koopovereenkomst niet tonen omdat hij deze niet bezit? Heeft Van Hecht het huis geschonken zonder het op Dulckens naam over te schrijven?
97 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 470, p.9.
98 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr.3172, p.274 e.v.
99 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 470, p.11.
100 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 470, p.29.
101 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 1342, p.48 en 51.
102 NL-ZlCO, 0003.1.4, inv.nr. 11.4017 .
103 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 470, p. 31 e.v.
104 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 470, p. 33.
105 NL-ZlCO, 0058.2, imv.nr. 470 p. 38 e.v.
106 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206 p.64.
107 NL-ZlCO, 1365,1, inv.nr. 1342, p 57.
108 Uit de ash kolk, p. 90 e.v.
109 Uit de geschiedenis van Hasselt, p.83 ev.
110 H. Oosterhof, Hasselt Historiael, 2005, nr. 3, p.4 e.v.
111 Notulen Kerkenraad Gereformeerde kerk Hasselt, Archief van de Krijgsraad.
112 NL-ZlCO, 0003.1.4., inv.nr.11.4017, p. 24.
113 Vijftien jaar later komt Hasselt vanwege haar zelfstandige opstelling zo in conflict met de Staten van Overijssel dat de staten besluiten troepen naar Hasselt te sturen. Exalto D’Almeras moet vluchten. Zie ook: Uit den ashkolk p.150. e.v.
114 Genealogysk Jaerboekje, Uitgave Fryske Akademy, 1976, nr. 502, p. 6 e.v.
115 Uit de ash kolk, p. 92 e.v.
116 D. Westerhof, Hasselt Historiael jrg. 14 nr. 1, De krijgsraad van Hasselt.
117 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 1342, p. 41
118 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 70, p. 354.
119 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 70, p. 355.
120 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 471, Gegevens over deze zaak komen uit dit dossier.
121 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 70, p. 355.
122 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 471, p. 19.
123 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr 70, p. 205 e.v. Zie ook: Uit den ash kolk, p. 158 e.v.
124 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 471, p. 21.
125 NL-ZlCO, 1365.1, inv. Nr. 70. De rekening van Sandberg, p. 354 e.v.
126 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 471, p. 52.
127 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr 3172, p. 242 en 243.
128 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 1, 7.
129 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206, p. 62 en 63.
130 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 475, p. 10.
131 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 12.
132 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 12 e.v.
133 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 16 – 22.
134 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172, p. 244 e.v.
135 NL-ZlCO, 1365.1, inv. nr. 471, p. 41.
136 NL-ZlCO, 003.1,4. inv.nr. 4017, p. 7.
137 Uit de geschiedenis van Hasselt, p. 83 e.v.
138 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 70, p. 356.
139 NL-ZlCO, 003.1,4. Inv.nr. 4017, p. 8.
140 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 40 e.v. NL/ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172, p. 247 e.v.
141 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 45.
142 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172, p. 242 e.v.
143 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr.471, p. 143.
144 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 470, p. 5. en NL-ZlCO, 1356.1, inv.nr.1343, p. 87.
145 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 470, p.4, 6.
146 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 1342, p.58. e.v.
147 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 470, p. 3, 98.
148 VL-ZlCO, 0058.2, inv.nr.475, p. 80.
149 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 1342, p. 62, 63, 64, 67.
150 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 471, p. 54 – 58.
151 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 471, p. 68. e.v.
152 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 471, p. 119 e.v.
153 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr. 471, p. 136 en 141.
154 Archief Gereformeerde Kerk Hasselt, inv.nr.3. Notulenboek.
155 Archief Gereformeerde Kerk, inv.nr. 3, Notulenboek: Brief van Dulcken aan de Kerkenraad van de Gereformeerde Kerk Hasselt
156 Archief Gereformeerde Kerk, inv.nr.3, notulenboek: Tweede brief van Dulcken aan de kerkenraad.
157 Archief Gereformeerde kerk, inv.nr. 30 lidmatenregister.
158 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 70, p. 286.
159 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 70, In dit inventarisnummer zitten een groot aantal documenten die op deze kwestie ingaan.
160 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 70, p. 287.
161 Susan Maria, doop: 22 juli 1757
Daniël Lodewijk, doop: 8 juni 1760
Johan Lodewijk, doop: 9 augustus 1761
Johan Daniel, doop: 13 mei 1763 - begr. 24 april 1764
Johan Daniel, doop : 22 juli 1764
Johannes Ferdinandus doop: 16 maart 1766 - begr. 4 september 1766*
Ferdinandus, doop: 13 januari 1768 - begr. 12 februari 1768*
Johannes (Jan), doop: 26 december 1768
Catharina, doop: 19 aug. 1772
Bij een begrafenis wordt de naam van het kind niet vermeld. * deze zijn onzeker.
162 Doopregister Gereformeerde Kerk Hasselt
163 NL-ZlCO, 0003.1.4., inv.nr. 4017, p. 7.
164 NL-ZlCO, 0003.1.4., inv.nr. 4017, p. 8.
165 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3172, p. 274.e.v.
166 Stadsarchief Antwerpen, PK. 449, Minuten van Secretaris P. van Zetten, 1774-1775, nr. 45 en 46.
167 Notulenboek Geref. Kruiskerk Antwerpen.
168 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 70, p. 393.
169 Doopboek Gereformeerde kerk te Sloterdijk.
170 Voor onderstaande beschrijving heb ik gebruik gemaakt van een groot aantal bronnen en archiefstukken.
171 M.Montanje, Hasselt Historiael 2006, nr. 1
172 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 699.
173 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 819.
174 Zowel in de ledenlijst van de kerk alsook in het register van inkomsten en uitgaven van de Stad Hasselt wordt Huninck orgelist genoemd en wordt hij voor zijn werk betaald. In de notulen van de kerk wordt echter nergens over een orgel gesproken.
175 bijvoorbeeld : NL-ZLCO, 0058.2, inv.nr. 475, p. 16, 40, 42 enz.
176 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr 1342.
177 P.Korenhof, Hasselt Historiael, jrg. 3, nr.3, p. 4 e.v.
178 Buit, M., “De Hannekemaaiers”, Hasselt Historiael 1990, nr.2. p. 10-14, HH, 1990, nr.3 p. 18-22
179 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 472, p. 40.
180 Margarete Madelung, Greifenberg, 1998, Heinrich Marchand, Louis Dulcken und das Haus Thurn und Taxis.
181 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206, p. 70.
182 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206, p. 72.
183 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3206, p. 73.
184 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr.475, p. 77.
185 NL-ZlCO, 0058.2, inv.nr.475, p. 47, 51, 55, 64, 73, 75.
186 NL-ZlCO, 0003.1.4, inv.nr. 4017, p. 7 e.v.
187 NL-ZlCO, 0003.1.4, inv.nr.4017, p.7.
188 Trouwboek van de Gereformeerde Kerk te Sloterdijk
189 Advertentie in de Gazette van Gend.
190 In de trouwakte van Jan Dulcken en Margaretha Koers, 17 april 1795, wordt vermeld dat Jans ouders overleden zijn.
191 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 71, p. 156.
192 Notulen van de Kerkenraad van de Gereformeerde Kerk te Hasselt
193 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 71, p. 156.
194 Archief Gereformeerde Kerk Hasselt, inv.nr. 133. Register van uitgaven diaconie.
195 Ledenregister Gereformeerde kerk Epe
196 Ledenregister van de Gereformeerde Kerk Heerde.
197 Gelders Archief 0176, inv. nr. 884 begrafenisboek Nederduits Gereformeerde Gemeente Heerde.
198 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr. 3217a, p.51.
199 Hofstraat 23. Sinds 1776 is de werkplaats van Dulcken, zowel het rechter als het linker pand in bezit van de familie Admiraal, die daar een schildersbedrijf uitoefenen. Ongeveer 25 jaar geleden is de Hofstraat gerenoveerd. De historische voormuur is bewaard gebleven terwijl rest opnieuw is opgebouwd.
200 Groninger Courant van 2 december 1776.
201 NL-ZlCO, 1365.1, inv.nr. 71, p. 161 en 0058.1, inv.nr.3217a, p. 52.
202 Het pand waar Dulcken woonde, is in 1863 afgebroken om plaats te maken voor een kerkgebouw, dat in 1912 werd afgebroken. Op dezelfde plek werd een grotere kerk gebouwd met een toren. In 1980 werden kerk en toren afgebroken om plaats te maken voor een kerkelijk centrum; de Regenboog
203 NL-ZlCO, 0058.1, inv.nr.3217a, p. 52.
204 Wikipedia: Karl Theodor (Palts en Beieren) - Wikipedia
205 Margarete Madelung, Greifenberg 1998, p. 52, Die Biographie Louis Dulckens.
206 Wikipedia: Sophie Lebrun - Wikipedia
207 Baierischen Musik-Lexikon 1811. 70
208 Kunst- und Gewerbeblatt des Polytechnischen Vereins 15 januari 1820.
209 Margarete Madelung, Greifenberg 1998, p. 52, Die Biographie Louis Dulckens.
210 Margarete Madelung, Greifenberg 1998, p. 76 e.v.
211 Allgemeine Zeitung München, 6 januari 1820.
212 Boalch- Mould Online
213 Magarete Madelung p.56